We hebben al eerder op onze website gemeld dat deze oorspronkelijk overvloedige garnaal uit het Matanomeer aan het verdwijnen is door de snelgroeiende populatie invasieve cichliden, flowerhorns. Ondanks intensieve zoekacties in 2017 en 2018 werd er geen enkel exemplaar gevonden! De IUCN Rode Lijst categorie voor deze soort is daarom veranderd in “Ernstig bedreigd (waarschijnlijk uitgestorven in het wild)”, zie link.
In 2019 zijn onderzoekers er met de hulp van lokale garnalenverzamelaars in geslaagd om deze iconische garnalen weer te vinden. Op twee plaatsen in het Matanomeer verscholen ze zich onder een dikke laag stenen. Garnalen worden niet meer gevonden op plekken waar ze vroeger in overvloed voorkwamen; ze verbergen zich voor roofdieren diep (minstens dertig centimeter) onder stenen. Maar daar zijn ze niet veilig. De bodem is nu bedekt met een dikke laag modder en algen, wat geen normale toestand is, en de zuurstof onder de rotsen dreigt op te raken.
Tijdens onze expeditie in 2022 hebben we gedocumenteerd (zie video) hoe zo’n zoektocht naar de voorheen overvloedige garnaal eruitziet. Je moet stenen oprapen en grondig zoeken. Tegelijkertijd word je vaak vergezeld door flowerhorns, die op elke beweging wachten en meteen de garnaal of een kleine krab opeten. Garnalen kijken in het Matanomeer is niet langer een plezier…
Tijdens de volgende expedities bezochten we veel meer locaties en zochten we naar een omgeving die minder geschikt zou zijn voor flowerhorns en daarentegen geschikte omstandigheden zou bieden voor garnalen, maar ook voor kleinere slakkensoorten die op het punt van uitsterven staan door invasieve vissen. In 2024 werden we beloond met de ontdekking van een kleine vindplaats waar Caridina dennerli zich niet onder rotsen verstopt! Dit is als een blik in het verleden – zo zag het er vroeger overal uit op de rotsachtige oevers van het Matanomeer, voordat de vraatzuchtige invasieve flowerhorns het overnamen. Op deze manier kunnen we nog steeds andere garnalensoorten waarnemen in het Towutimeer, hoewel de flowerhorn zich ook daar al heeft verspreid.
Dat betekent niet dat de situatie van Caridina dennerli niet zo slecht is. Helaas is het behoorlijk slecht. Toch is het zinvol om te proberen tenminste delen van het meer te beschermen. Soorten die oorspronkelijk overvloedig voorkwamen – en vandaag de dag slechts één stap verwijderd zijn van definitief uitsterven – overleven daar nog steeds ergens.
Het is ook het bewijs dat de tijd die je in het water doorbrengt met observeren en documenteren onvervangbaar is. Het helpt ons te begrijpen wat er in de meren gebeurt, wat de relaties zijn tussen de soorten en hun omgeving. We zijn op zoek naar factoren die ons zullen helpen om bedreigde soorten te beschermen – zowel in meren als in aquaria. Meer details over deze unieke locatie zullen we nu niet onthullen, omdat Caridina dennerli zelfs in deze trieste situatie nog steeds gewild is bij verzamelaars…
Alsjeblieft, koop geen wilde Caridina dennerli en overweeg om ons initiatief om Sulawesi meren te redden op een van de vele manieren zelf te helpen – zie hier.
Wij danken EUAC, AKWB en Megazoo & Friends voor de directe financiële ondersteuning van onze reizen naar het Matanomeer.
Markéta Rejlková
